اعتراض کارگردانان به جنگ اسراییل و حماس

به گزارش مجله خبری نگار/برنا: جشنواره بین‌المللی فیلم مستند آمستردام (ایدفا) به محلی برای بحث‌های داغ در مورد جنگ اسراییل و حماس تبدیل و این جشنواره با اعتراض‌های هر ۲ طرف روبه‌رو شده است.

اوروا نیرابیا، مدیر هنری سوری ایدفا، روز سه‌شنبه در گفتگویی با هالیوود ریپورتر تایید کرد که حدود ۱۰ کارگردان فیلم‌های خود را در اعتراض به اظهارات ایدفا از فهرست جشنواره خارج کرده‌اند. موسسه فیلم فلسطین (PFI) اوایل هفته اعلام کرده بود از تمام فعالیت‌های سازمان‌دهی شده در بازار فیلم ایدفا خارج می‌شود.

نیرابیا گفت: ما به انتخاب و تصمیم همه فیلم‌سازان احترام می‌گذاریم، چه بیان عقیده‌شان روی صحنه باشد چه به صورت آنلاین یا بیرون کشیدن فیلم‌های‌شان؛ به همه اشکال اعتراض مسالمت‌آمیز، از جمله انتقاد از کارمان احترام می‌گذاریم.

موسسه فیلم فلسطین روز دوشنبه تظاهراتی خارج از مرکز اصلی ایدفا برگزار کرد تا از طریق آن صدای مردم فلسطین برای درخواست آتش‌بس در غزه و انتقاد از ایدفا در واکنشش به اعتراض شب افتتاحیه جشنواره را به گوش همگان برساند. در شب افتتاحیه ۳ تظاهرکننده بنری با شعار «از رودخانه تا دریا، فلسطین آزاد خواهد شد» را بالای سن مراسم بردند و نیرابیا در یک ویدیو ضبط شده تظاهرات‌کنندگان را تشویق می‌کرد.

بسیاری از یهودیان این شعار را ذاتاً یهودستیزانه و تهدیدی برای نابودی اسراییل می‌دانند و حامیان آرمان فلسطین هم آن را فراخوانی برای پایان دادن به تکه تکه شدن سرزمین فلسطین و اشغالگری اسراییل می‌دانند. هفته پیش مجلس نمایندگان آمریکا، رشیده طلیب، نماینده فلسطینی-آمریکایی کنگره را به دلیل استفاده از این عبارت در پستی در X به دلیل مفاهیم «یهودستیزانه» آن محکوم کرد.

نیرابیا گفت این بنر و شعار روی آن را تا پس از اعتراض ندیده و داشت بنر دیگری را که در بین حضار به دست گرفته شده و روی آن نوشته شده بود «سکوت خشونت است» تحسین می‌کرد و آن را در حمایت از آزادی بیان تشویق می‌کرد.

پس از تظاهرات، چند تن از اعضای جامعه فیلم اسراییل، در نامه‌ای خطاب به ایدفا خواستند جشنواره از این شعار فاصله بگیرد و ایدفا هم این کار را انجام داد و بیانیه‌ای به صورت آنلاین منتشر کرد که در آن اعلام می‌کرد این شعار جشنواره نیست. این جشنواره با انتشار بیانیه‌ای جداگانه خواستار آتش‌بس فوری در جنگ اسراییل و همچنین توزیع کمک‌های بشردوستانه و «بازیابی خدمات و زیرساخت‌های اساسی» در غزه شد.

در همین حال چندین فیلمساز و همچنین موسسه فیلم فلسطین از نفرت‌انگیز نامیدن شعار «از رودخانه تا دریا» در جشنواره ناراحت شدند و موسسه فیلم فلسطین اعلام کرد با این کار ناعادلانه صدا‌ها و روایت‌های فلسطینی جرم‌انگاری می‌شود و از کارگردان‌ها خواست در اعتراض، فیلم‌های خود را از جشنواره خارج کنند.

چندین نفر این کار را کردند؛ از جمله مریم تفکری فیلمساز ایرانی، که استدلال کوتاه غیرداستانی خود را منتشر و در اینستاگرام پست کرد و یادآوری کرد شعار «رود به دریا» بیان آزادی و مقاومت مبارزان آزادی فلسطین است و آزاردهنده خواندن این شعار، مخالفت با پایان اشغالگری است.

نیرابیا با تکرار اینکه هنگام بازکردن بنر روی صحنه، شعار را ندیده گفت: به نظر من در ابتدا متوجه نشدیم این شعار چقدر برای هر ۲ طرف حساس است. ما سعی کردیم گوش کنیم و یاد بگیریم. ما نمی‌خواهیم جشنواره ما به کسی صدمه بزند یا نسبت به هر یک از طرفین بی‌انصاف باشیم.

شعار «رود به دریا» در مرکز بحث در مورد جنگ اسراییل و حماس در اروپا جای دارد و سوئلا براورمن، وزیر کشور بریتانیا که به تازگی برکنار شد پیشنهاد کرده بود استفاده از این شعار جرم شناخته شود. برخی از سیاستمداران آلمان و اتریش هم پیشنهاد کرده‌اند تحت عنوان سخنان مشوق نفرت غیرقانونی شود. با این حال دادگاه عالی هلند استفاده از این شعار را تحت قوانین آزادی بیان این کشور تایید کرده است.

نیرابیا گفت ایدفا که تا ۱۹ نوامبر ادامه دارد، طبق معمول به کار خود ادامه می‌دهد و ۱۰ فیلمی که از برنامه حذف شده‌اند، بخش کوچکی از نزدیک به ۲۸۰ عنوان را دربرمی‌گیرند.

وی یادآور شد: ما می‌خواهیم جشنواره ما جایگاهی برای همه صدا‌ها باشد، اما قطبی‌شدن جهان در آن رخنه کرده است. ما تلاش کرده‌ایم و همچنان به تلاش خود ادامه می‌دهیم تا همه احساس امنیت کنند و به فیلم‌سازان این احساس را بدهیم که می‌توانند نظرات خود را آزادانه بیان کنند.

با وجود جنجال و اختلالی که امسال ایدفا را متاثر کرده، نیرابیا گفت که هدف بزرگترین جشنواره مستند جهان همان است که بود: مکانی برای گفتگو و بحث مسالمت‌آمیز حتی برای تفرقه‌انگیزترین موضوع‌ها در جهان امروز.

وی گفت: برای اینکه یک جشنواره مرتبط با مسایل روز باشد و مرتبط هم بماند، باید جهان، مشکلات و درگیری‌های آن را منعکس کند. این بهایی است که ما خواهیم پرداخت و حاضریم بپردازیم تا نشان دهیم چه چیزی زیبا و چه چیزی زشت است. چالش سختی است، اما چالشی است که می‌خواهیم با آن روبه‌رو شویم.